آسانی تکلیف بیمار (قرآن)از موارد آسانی تکالیف که در آیات قرآن به آنان اشاره شد، «بیمار» است. ۱ - معذوریت از جهادمعذور بودن بیماران از شركت در جهاد: ۱. «... جَاهَدُواْ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ ...• لَّيْسَ عَلَى الضُّعَفَاء وَلاَ عَلَى الْمَرْضَى وَلاَ عَلَى الَّذِينَ لاَ يَجِدُونَ مَا يُنفِقُونَ حَرَجٌ ...؛... با اموال و جانهایشان به جهاد پرداختند ... ضعیفان و بیماران و آنها كه وسیله ای برای انفاق (در راه جهاد) ندارند ایرادی نیست (كه در میدان مبارزه شركت نكنند)....» ۲. «سَيَقُولُ الْمُخَلَّفُونَ إِذَا انطَلَقْتُمْ إِلَى مَغَانِمَ لِتَأْخُذُوهَا ذَرُونَا نَتَّبِعْكُمْ ... • لَيْسَ عَلَى الْأَعْمَى حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ ...؛هنگامی كه شما در آینده برای به دست آوردن غنائمی حركت كنید متخلفان می‌گویند: ... بر نابینا و لنگ و بیمار گناهی نیست (اگر در میدان جهاد شركت نكند) ....» ۲ - معذوریت از روزهبرداشته شدن تکلیف روزه ماه رمضان از بیمار به دلیل سختى آن: «... فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلاَ يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ ...؛... پس آن كس كه در ماه رمضان در حضر باشد روزه بدارد، و آنكس كه بیمار یا در سفر باشد روزهای دیگری را بجای آن روزه بگیرد، خداوند راحتی شما را می‌خواهد نه زحمت....» ۳ - حلق پیش از موعدجواز حلق (سر تراشیدن)، آیه پیش از وقت آن براى مُحرِم بیمار: «وَأَتِمُّواْ الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلّهِ ... وَلاَ تَحْلِقُواْ رُؤُوسَكُمْ حَتَّى يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِیضًا أَوْ بِهِ أَذًى مِّن رَّأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِّن صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ ...؛و حج و عمره را برای خدا به اتمام برسانید! ... و سرهای خود را نتراشید تا قربانی به محلش برسد (و در قربانگاه ذبح شود) و اگر كسی از شما بیمار بود و یا ناراحتی در سر داشت، (و ناچار بود سر خود را بتراشد،) باید فدیه و کفاره‌های از قبیل روزه یا صدقه یا گوسفندی بدهد!....» ۴ - تشریع تیممآسانگیرى بر بیمار با تشریع تیمّم به جاى وضو و غسل: «... إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فاغْسِلُواْ وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُواْ بِرُؤُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَينِ وَإِن كُنتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُواْ وَإِن كُنتُم مَّرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاء أَحَدٌ مَّنكُم مِّنَ الْغَائِطِ أَوْ لاَمَسْتُمُ النِّسَاء فَلَمْ تَجِدُواْ مَاء فَتَيَمَّمُواْ صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُواْ بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُم مِّنْهُ مَا يُرِيدُ اللّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُم مِّنْ حَرَجٍ ...؛ای كسانی كه ایمان آورده اید هنگامی كه برای نماز بپاخاستید صورت و دستها را تا آرنج بشوئید و سر و پاها را تا مفصل (یا برآمدگی پشت پا) مسح كنید و اگر جنب باشید خود را بشوئید (غسل كنید) و اگر بیمار یا مسافر باشید یا یكی از شما از محل پستی آمده (قضای حاجت كرده) یا با زنان تماس گرفته باشید (آمیزش جنسی كرده اید) و آب (برای غسل یا وضو) نیابید با خاك پاكی تیمم كنید و از آن بر صورت (پیشانی) و دستها بكشید، خداوند نمی‌خواهد مشكلی برای شما ایجاد كند....» ۵ - پانویس
۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۳۱۷، برگرفته از مقاله «موارد آسانی تکالیف (بیمار)» |